Tekst av Paal-Helge Haugen

Paal-Helge Haugen

Henrik

I

Stundom er han så nær

at vi nesten kan sjå skuggen hans

på veg bort.

 

Ei stjernetåke av ord

spreidd ut i tid og rom,

eller samla i ein kapsel vektlaust reisande

i sin bane,

med ukjend mottakar.

 

Han er så nær eller fjern som vi vil,

halvanna hundreår, halvanna lysår,

halvanna sekund

 

Det er ein morgon i slutten av mai 1845

eller det er nå, i dette sekundet,

eller kanskje er det ein stad bortanfor tida,

der tida ikkje lenger kan nå han.

 

Han halvt sit, halvt ligg ved eit vindauga

og ser morgonsola kome, enda ein gong.

Stundom synest han den er svakare enn før,

stundom sterkare. Lyset vibrerer.

Solhjulet står klart til å rulle

dagen ut.

 

Vindauga er lukka, det trekker,

han frys medan den første forsommar-varmen er på veg.

Det er tidleg, og det er svært seint.

Han kjenner korleis vinteren ennå knytter seg

i han. Han frys.

 

Utanfor vindauga ein trassig plante,

gyllenlakkens knopp, samanfalda energi

og eld som snart skal falde seg ut

i fargar, raude og gule

og tørste etter lys.

 

Ennå kulsar den slik han kulsar,

i maimorgonens kjølige pust

mot alt som lever,

mot alt som ennå lever,

mot alt som er skapt

av det same støvet.

 

Han veit det,

men han er ennå meir enn støv.

 

Og ennå er det lys nok til å sjå.

Ennå er det mogeleg,

ennå finst det ord på tunga

og ein song, djupt inne i bein, i marg.

Songen ris og mognar

og faldar seg ut.

 

Han tar imot.

Han syng, og lar seg synge

heilt til songen atter ein gong

samlar verden,

held den fast og svevande, samtidig

eit kort sekund, eit liv.

 

II

Han går opp grensa mellom lyset og skuggen,

ein fot på kvar side.

Over han kvelver seg Yggdrasil.

 

Han løfter blikket og freistar

spegle seg i himmelen.

Himmelen er overskya

men over åskammen i aust

heng ei lita gullbord.

Under han bankar

ein fjern puls, jamne hjarteslag

frå jordas hjarte.

 

Jorda vibrerer. Den lever.

Den er fast og flyktig.

Den er ein olding

og eit lite barn som treng omsorg.

Den mumlar i molda

og kviskrar i lauvet.

Den vil bli høyrd.

Han lyttar.

Han freistar omsetje mumlinga og kviskringa

til eit språk som kan gjere jorda høyrbar,

eit språk for menneske

og framtid.

Han legg øyra mot marka for å høyre betre.

Han er ein tolk,

for det som er så fjernt

at auga ikkje kan nå det

og så nært

at det blir usynleg.

 

Han ser eit lite lys

i ei lysning i skogen,

ei glenne der det er plass

til oss og himmelen

samtidig.

 

Han ser på oss og spør:

Er tida ennå grøn?

Den tid som er

og den tid som skal kome?

 

Han bed oss gå så lett over verden

at morgondogga er urørd

og kvelden like still

 

like lett som sommarfuglen

vår spinkle skinande slektning

som ein blomst i lufta, med venger dekte

av gyldne augo

 

III

Han skriv.

Han skriv så lenge lyset varer

så lenge handa kan løfte seg

så langt tida rekk.

Han skriv på papirets alle sider,

forside, bakside, innside

mellom orda, under bokstavane

midt i verden

i feber, i feber.

 

Stundom skriv han seg ut over kanten

av det forståelege

og inn i noko anna

Noko som virkar

skrive på eit språk vi ikkje kjenner

men dette språket virkar

kjenne oss

 

Kanskje må du kome så nær

at du kan avlese skrifta

med fingertuppane.

 

Skrifta som alltid er eit utkast

til ei større skrift

som vatnet og vinden formulerer

på verdens overflate

ein brøkdel av eit sekund

og så borte

 

Handa som skriv

stansar ein augneblink i lufta,

løfta i det fylte tomrommet

mellom det skrivne

og det uskrivne.

Handa som ventar på eit ord

der alt kan stråle saman

 

Det er dette han vil:

Ei skrift som forlet papiret

fordeler seg i verden

slår rot, spirer og grønskar

 

Det trengst mange ord for å namngi verden

heile verden, det synlege

og det usynlege, og halde fram

med eit tolmod

større enn sorga

tyngre enn steinen

 

Visst finst det sorg

men etter sorga

songen

som trøystar

fordi den ikkje gløymer 

IV

Ord veg så lite.

Det er difor dei er så lette å ta med

som niste, som næring

som livbelte   tauverk    nødbluss.

Dei er så lette at dei kan overvinne tyngdekrafta

og halde seg svevande i sekel.

 

Dersom ingen held vakt

kan dei bli borte,

som eit fugletrekk i lufta,

sporlaust.

 

Vi kan la dei løfte oss med

slik at vi kan sjå oss sjølve ein augneblink

på avstand, frå eit fjernare punkt

der vi får andre proporsjonar,

knapt merkbare, som rust på jern,

gravrust, lav, støv

 

                        Han seier: Glem ei, du er Støv!

                        Han seier: Glem ei, du er mer enn Støv!

 

 

Ingen er borte før det siste ordet

er borte.

Det finst ein bustad inne i orda

for alle. Der kan vi søke tilflukt.

 

Det er ein verden vi har arva,

ein verden vi har fått

å forvalte.

Ord å berge, og setningar

å setje saman, heilt til vi kan

stave oss fram dit meininga byrjar.

 

Han bed oss følgje spora

bakover og framover

samtidig.

Ankomst og avreise.

 

Han legg pennen ned nå.

Han lukkar augo og prøver å sjå

dei som skal kome etter han.

Han freistar leite fram

eit andlet av det kompakte mørkret

eit andlet frå framtida.

 

Det er ikkje mørker, dette

seier han, det er underskot på lys.

 

Han dreg sola med seg

langt inn i den siste natta.

Natta gror opp omkring han, gror opp

kring kropp og røyst,

snart er han usynleg, snart berre

ein svak lyd som natta aldri maktar

å gro over.